
Тӑван чӗлхе – халӑхӑн аваллӑхӗ,
тӑван чӗлхе – халӑхӑн сумлӑ та телĕйлĕ малашлӑхӗ.
Г.Н. Волков
Чĕлхе культурăна тата халăх хăй евĕрлĕхне упраса пыракан тĕп инструмент шутланать. ЮНЕСКО шучĕпе, çĕр чǎмǎрĕ çинче пĕтĕмпе ултӑ пин тĕрлĕ чĕлхе. Ултӑ пин чĕлхерен çурри çывăх вăхăтра çухалма пултарать. Çĕр чăмăрĕ çинчи чĕлхесене упраса хăварас тĕллепе Тăван чĕлхе кунне йĕркеленĕ.
Нарӑс уйӑхӗн 21-мӗшӗ – Пӗтӗм тӗнчери тăван чӗлхе кунӗ. Ҫак куна халалласа тăван сăмах илемне, пуянлăхне палăртас тӗллевпе Патӑрьел пӗрремӗш вӑтам шкулӑн 5г тата 7б класӗсенче вӗренекенсем вулавӑшра «Тӑван чӗлхе мулӗ патне» вӑййа хутшӑнчӗҫ.
Вӑйӑ пуҫламӑшӗнче вулавӑшра ӗҫлекен Наталия Алексеевна ачасене нумай ҫӗнни пӗлтерчӗ: тĕнчере чи анлǎ сарǎлнǎ чĕлхе вǎл – Китай чĕлхи, унпа 650 миллион çын калаçать; акǎлчанла – 295 миллион, вырǎсла – 200 миллион, чǎвашла 2 миллиона яхӑн ҫын пуплет. Халǎх шучĕ миллионран иртсен çав халǎха йышлǎ, аслǎ халǎхсен картине кĕртеççĕ. Пирĕн чǎваш чĕлхи çак пин-пин чĕлхе хушшинче сǎваплǎ, ырǎ ятлǎ.
Малалла ачасем икӗ ушкӑна пайланчӗҫ, пӗр ушкӑнӗ – «Чӗхеҫӗсем», тепри – «Чӑвашсем». Вӑйӑра ваттисен сӑмахӗсенче сиксе юлнӑ сӑмахсене, тупмалли юмахсен тупсӑмӗсене пӗлчӗҫ. Тупӑшура «Чӗхеҫӗсем» – ҫӗнтерчӗҫ.
Мĕн пур чĕлхене йышăнни тата хисеплени тăнăçлăха упрать. Кашни чĕлхе хăйне евĕр, унра халăх менталитечĕ тата йăли-йĕрки палăрать. Тăван чĕлхе – халăхăн пуянлăхĕ-пурлăхĕ. Чĕлхе пĕтсен – халăх пĕтет. Тăван чĕлхене упраса-сыхласа хăварасси, ăна малалла аталантарасси – кашни çыннăн тивĕçĕ.
Чăваш чӗлхипе литератури вӗрентекен Лукьянова О.В. |